Από την προηγούμενη εβδομάδα, οι τραπεζικές μεταφορές χρημάτων άλλαξαν πρόσωπο. Ένα νέο σύστημα επαλήθευσης στοιχείων, γνωστό ως Verification of Payee (VoP), τέθηκε σε λειτουργία και ήδη προκαλεί σημαντικές αναταράξεις στις καθημερινές συναλλαγές πολιτών και επιχειρήσεων. Το μέτρο, που εφαρμόζεται πλέον σε ευρωπαϊκό επίπεδο, απαιτεί πλήρη αντιστοίχιση του ονόματος ή της επωνυμίας του δικαιούχου με τον αριθμό IBAN, προτού ολοκληρωθεί μια μεταφορά χρημάτων.
Η καινοτομία αυτή, που στοχεύει στην ενίσχυση της ασφάλειας και στη μείωση των λαθών, έφερε όμως και… πονοκέφαλο σε χιλιάδες χρήστες. Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε η Καθημερινή, από τις περίπου 1,7 εκατομμύρια συναλλαγές που πραγματοποιήθηκαν από τις 9 Οκτωβρίου – ημερομηνία έναρξης του συστήματος – το 31% απορρίφθηκε, καθώς τα στοιχεία του δικαιούχου δεν ταίριαζαν απόλυτα με το IBAN που είχε δηλωθεί.
Η διαδικασία είναι απλή, αλλά αυστηρή. Πλέον, ο αποστολέας πρέπει να εισάγει όχι μόνο τον αριθμό λογαριασμού, αλλά και το πλήρες ονοματεπώνυμο (για φυσικά πρόσωπα) ή την επίσημη επωνυμία (για επιχειρήσεις). Αν τα στοιχεία δεν συμφωνούν πλήρως με τα δεδομένα της τράπεζας του παραλήπτη, η συναλλαγή μπλοκάρεται και ο χρήστης καλείται να ελέγξει ξανά τα δεδομένα πριν επαναλάβει την προσπάθεια.
Τα αποτελέσματα του ελέγχου
Η Ελληνική Ένωση Τραπεζών εξηγεί ότι το νέο σύστημα εμφανίζει στον χρήστη ένα από τα παρακάτω αποτελέσματα:
- Ταιριάζει: Το όνομα του δικαιούχου είναι σωστό και η συναλλαγή προχωρά.
- Δεν ταιριάζει: Το όνομα δεν συμφωνεί με τον λογαριασμό – η μεταφορά απορρίπτεται.
- Μερική αντιστοίχιση: Τα στοιχεία είναι παρόμοια, αλλά όχι ακριβή (π.χ. συντομογραφίες, ορθογραφικά λάθη).
- Μη διαθέσιμη υπηρεσία: Ο λογαριασμός μπορεί να είναι ανενεργός ή η τράπεζα του δικαιούχου να μην υποστηρίζει ακόμη το νέο πρωτόκολλο.
Η τελική απόφαση για το αν η πληρωμή θα πραγματοποιηθεί ή όχι ανήκει πάντοτε στον εντολέα, ωστόσο οι τράπεζες προειδοποιούν ότι η παράβλεψη μιας αναντιστοιχίας μπορεί να οδηγήσει σε αποτυχία ή καθυστέρηση της μεταφοράς.
Ο στόχος και τα προβλήματα
Στόχος του νέου μηχανισμού είναι η πρόληψη λαθών και απάτης στις ηλεκτρονικές πληρωμές, ιδιαίτερα στις λεγόμενες instant payments, όπου τα χρήματα μεταφέρονται μέσα σε δευτερόλεπτα και η ανάκληση μιας λανθασμένης εντολής είναι πρακτικά αδύνατη.
Ωστόσο, η μαζική εφαρμογή του μέτρου ανέδειξε και τις αδυναμίες του ψηφιακού μετασχηματισμού. Πολλοί πολίτες, ειδικά ηλικιωμένοι ή τεχνολογικά αναλφάβητοι, δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, το 11,1% των Ελλήνων ηλικίας 16-74 ετών δεν χρησιμοποίησε καθόλου το διαδίκτυο το 2024, ενώ το 13,1% των νοικοκυριών δεν διαθέτει πρόσβαση στο Internet.
Την ίδια ώρα, οι τράπεζες συνεχίζουν να μειώνουν φυσικά καταστήματα και να μεταφέρουν ολοένα και περισσότερες υπηρεσίες αποκλειστικά στα ηλεκτρονικά τους κανάλια. Οι καθημερινές συναλλαγές που μπορούν να γίνουν στο γκισέ περιορίζονται πλέον σε μεγάλα ποσά – για παράδειγμα, αναλήψεις άνω των 900 ευρώ ή καταθέσεις και πληρωμές άνω των 2.000 ευρώ. Οι υπόλοιπες συναλλαγές πρέπει να πραγματοποιούνται online, αποκλείοντας μεγάλο μέρος του πληθυσμού.
Το “ψηφιακό χάσμα” μεγαλώνει
Ο συνδυασμός της τεχνολογικής πίεσης και της περιορισμένης πρόσβασης οδηγεί, όπως επισημαίνουν ειδικοί, σε ένα νέο είδος κοινωνικού αποκλεισμού: τους λεγόμενους «ψηφιακούς εξόριστους». Για αυτούς, ακόμη και απλές κινήσεις όπως η πληρωμή ενός λογαριασμού ή η αποστολή ενοικίου – που πλέον ζητείται να γίνεται ηλεκτρονικά – μετατρέπονται σε πραγματική δοκιμασία.
Η κυβέρνηση ενθαρρύνει τη μετάβαση σε πλήρως ψηφιακές συναλλαγές, επιδιώκοντας τη διαφάνεια και την ιχνηλασιμότητα των πληρωμών, όμως η ταχύτητα με την οποία κινούνται οι αλλαγές δημιουργεί εύλογες ανησυχίες. Η απουσία επαρκούς εκπαίδευσης και υποστήριξης για τους πολίτες που δυσκολεύονται να χρησιμοποιήσουν ηλεκτρονικά μέσα αφήνει πολλούς εκτός του τραπεζικού κυκλώματος.
Τι πρέπει να προσέξουν οι πολίτες
Με το νέο καθεστώς, όσοι πραγματοποιούν μεταφορές χρημάτων θα πρέπει να ελέγχουν προσεκτικά την ορθογραφία και τη μορφή του ονόματος του παραλήπτη. Στις διεθνείς συναλλαγές, μάλιστα, τα στοιχεία πρέπει να γράφονται στα λατινικά, όπως ακριβώς αναγράφονται σε επίσημα έγγραφα (π.χ. διαβατήριο ή επαγγελματική επωνυμία). Διαφορετικά, η συναλλαγή θα απορρίπτεται αυτόματα από το σύστημα.
Το μέτρο εφαρμόζεται πλέον σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, αποτελώντας μέρος ενός ευρύτερου πλαισίου ασφαλείας για τις ηλεκτρονικές πληρωμές. Παρότι σε πρώτη φάση προκαλεί καθυστερήσεις και ταλαιπωρία, εκτιμάται ότι μακροπρόθεσμα θα συμβάλει στη μείωση φαινομένων απάτης και λανθασμένων μεταφορών.
Η νέα εποχή των συναλλαγών
Η εισαγωγή του συστήματος Verification of Payee αποτελεί ένα ακόμη βήμα προς την πλήρη ψηφιοποίηση του τραπεζικού συστήματος. Ωστόσο, η επιτυχία του θα εξαρτηθεί από το πόσο γρήγορα οι πολίτες θα εξοικειωθούν με τις νέες διαδικασίες και πόσο αποτελεσματικά οι τράπεζες θα στηρίξουν τους πελάτες τους στη μετάβαση αυτή.
Μέχρι τότε, το μήνυμα είναι σαφές:
- Ελέγξτε διπλά το IBAN και το όνομα του παραλήπτη.
- Μην εμπιστεύεστε πρόχειρες πληροφορίες ή συντομογραφίες.
- Κρατήστε τα στοιχεία όπως ακριβώς εμφανίζονται στην τράπεζα.
Γιατί στην εποχή της ταχύτητας, ένα γράμμα λάθος μπορεί να σημαίνει ότι τα χρήματά σας δεν θα φτάσουν ποτέ εκεί που πρέπει.
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ:
